CNNi: Να γιατί οι Βρετανοί οδηγούν ανάποδα – Ο ρόλος του Ναπολέοντα και του Χένρι Φορντ

Το ερώτημα γιατί οι Βρετανοί και το 30% του πλανήτη οδηγεί στην αριστερή πλευρά και το άλλο 70% περίπου παραμένει στα δεξιά προσπάθησε να απαντήσει δημοσιογράφος του CNNi με την αλήθεια να εκπλήσσει.

Στην Ευρώπη, ο Ναπολέων έπαιξε κομβικό ρόλο. Στις ΗΠΑ, ο Χένρι Φορντ παίρνει συχνά τα εύσημα, αλλά αυτό είναι λάθος. Η ιστορία πηγαίνει πολύ πιο πίσω από τον Ford. Η κίνηση στα δεξιά δεν είναι μόνο προγενέστερη των αυτοκινήτων, αλλά και προγενέστερη της ίδρυσης των Ηνωμένων Πολιτειών.

Έτσι, ο δημοσιογράφος κατέληξε σε έναν πρώην αχυρώνα ξήρανσης καπνού στην Κονεστόγκα της Πενσυλβάνια, κοιτάζοντας ένα βαγόνι το οποίο ήταν το κλειδί για όλη αυτή την ιστορία.

Οι άμαξες Κανεστόγκα

Αυτά τα μεγάλα βαγόνια, με τις ψηλές, τοξωτές υφασμάτινες στέγες τους, έγιναν σύμβολα της επέκτασης της Αμερικής προς τα δυτικά, καθώς μετέφεραν τα υπάρχοντα των πρωτοπόρων από την ανατολή προς τα σύνορα. Στις αρχές του 1700, όμως, η δυτική Πενσυλβάνια ήταν το μακρινό σύνορο.

Οι άμαξες Κονεστόγκα αναπτύχθηκαν από ντόπιους ξυλουργούς και σιδηρουργούς για να μεταφέρουν αγαθά, συμπεριλαμβανομένων αγροτικών προϊόντων και αντικειμένων που ανταλλάσσονταν από ιθαγενείς Αμερικανούς, στις αγορές της Φιλαδέλφειας. Η Φιλαδέλφεια ήταν, εκείνη την εποχή, μια από τις μεγαλύτερες πόλεις των αποικιών.

Ο οδηγός της άμαξας μπορούσε να ιππεύσει ένα από τα άλογα ή να καθίσει σε μια «σανίδα» που γλιστρούσε έξω από το πλάι της άμαξας. Όταν όμως χρειαζόταν πιο ενεργός έλεγχος, περπατούσε δίπλα στα άλογα, τραβώντας μοχλούς και σχοινιά.

Η σημασία του να είναι κανείς δεξιόχειρας

Φαντάστηκα τον εαυτό μου να περπατάει σε ένα μακρύ σκονισμένο μονοπάτι οδηγώντας μια ομάδα αλόγων που τραβούσε αυτό το βαμμένο με μπλε χρώμα βαγόνι. Είμαι δεξιόχειρας, όπως οι περισσότεροι άνθρωποι. Γι’ αυτόν ακριβώς τον λόγο, τα βαγόνια Κονεστόγκα είχαν τα χειριστήρια στην αριστερή πλευρά, κοντά στο δεξί χέρι του οδηγού της άμαξας. Αυτό σήμαινε ότι ο οδηγός βρισκόταν προς τη μέση του δρόμου και η άμαξα προς τα δεξιά.

Τελικά, το εμπόριο και η κυκλοφορία μεταξύ της κομητείας Λάνκαστερ της Πενσυλβάνια και της Φιλαδέλφειας ήταν τόσο μεγάλη που δημιουργήθηκε ο πρώτος μεγάλος αυτοκινητόδρομος της Αμερικής. Ο δρόμος Philadelphia and Lancaster Turnpike Road άνοιξε το 1795. Μεταξύ των κανόνων που ήταν γραμμένοι στο καταστατικό του, ήταν ότι όλη η κυκλοφορία έπρεπε να μένει στα δεξιά – όπως ακριβώς έκαναν οι άμαξες Κονεστόγκα.

Το 1804, η Νέα Υόρκη έγινε η πρώτη πολιτεία που υπαγόρευσε την παραμονή της κυκλοφορίας στα δεξιά σε όλους τους δρόμους και τις λεωφόρους.

Ορισμένοι πιστώνουν στον Χένρι Φορντ την τυποποίηση της κυκλοφορίας στις ΗΠΑ στη δεξιά πλευρά του δρόμου, επειδή, το 1908, η Ford Motor Co. τοποθέτησε το τιμόνι στην αριστερή πλευρά του εξαιρετικά δημοφιλούς μοντέλου Τ. Στην πραγματικότητα, όμως, ο Φορντ ανταποκρινόταν απλώς στις οδηγικές συνήθειες που είχαν καθιερωθεί σε μεγάλο βαθμό πολύ νωρίτερα.

Το πραγματικά περίεργο είναι ότι το μεγαλύτερο μέρος της υπόλοιπης Ευρώπης, εκτός από τη Βρετανία, οδηγεί δεξιά όπως οι Αμερικανοί.

Η πορεία του Ναπολέοντα στην Ευρώπη

Όσο για το λόγο που οι Βρετανοί πάνε αντίθετα; Πιστώστε ή κατηγορήστε τους Γάλλους. Η γαλλική επαναστατική κυβέρνηση υπό τον Μαξιμιλιέν Ροβεσπιέρο -γνωστότερος για την ηγεσία της «Βασιλείας του Τρόμου» στα τέλη του 18ου αιώνα κατά την οποία χιλιάδες άνθρωποι έχασαν τη ζωή τους στη γκιλοτίνα – υπαγόρευσε ότι όλοι έπρεπε να οδηγούν από τα δεξιά.

Η αριστερή πλευρά του δρόμου ήταν, κατά μακρά πολιτιστική σύμβαση, αποκλειστικά για τις άμαξες και τους έφιππους. Με άλλα λόγια, για τις πλουσιότερες τάξεις. Οι πεζοί, δηλαδή οι φτωχότεροι, έμεναν στη δεξιά πλευρά. Το να αναγκαστούν όλοι στην ίδια πλευρά του δρόμου, εκτός του ότι ήταν καλό για την κυκλοφορία, ήταν μέρος της εξάλειψης αυτών των ταξικών διακρίσεων.

Η γαλλική πολιτική λέγεται ότι διαδόθηκε από τον Ναπολέοντα Βοναπάρτη καθώς οι στρατοί του βάδιζαν στην Ευρώπη. Κάποιες αποδείξεις γι’ αυτό μπορεί κανείς να βρει κοιτάζοντας έναν χάρτη της αυτοκρατορίας του Ναπολέοντα το 1812.

Η Βρετανία, κυριολεκτικά, πήρε τον αντίθετο δρόμο από τη Γαλλία. Η άποψη του ιστορικού M.Τζ. Λέι είναι ότι αυτό είχε να κάνει με τους διαφορετικούς τύπους μεταφορικών μέσων που χρησιμοποιούνταν. Στη Βρετανία υπήρχαν λιγότερες άμαξες βιομηχανικού μεγέθους και περισσότερες μικρές άμαξες και μεμονωμένοι ιππείς.

Οι αναβάτες αλόγων προτιμούσαν να μένουν στα αριστερά για να κρατούν το δεξί τους χέρι προς την αντίθετη κατεύθυνση για χαιρετισμούς και, αν χρειαζόταν, για μάχη.
Όποιοι και αν είναι οι λόγοι, η αλλαγή πλευράς έχει μερικές φορές πραγματικές συνέπειες και έχουν σημειωθεί σοβαρά ατυχήματα.

Γι΄ αυτό και γνωστή εταιρία ενοικιάσεων αυτοκινήτων μοιράζει βραχιολάκια για να υπενθυμίζει στους ενοικιαστές αυτοκινήτων ποια πλευρά πρέπει να πάρουν ενώ ειδικοί συμβουλεύουν να υπάρχει στο αυτοκίνητο συνεπιβάτης.

Με πληροφορίες από το άρθρο

Here’s why Americans drive on the right and the UK drives on the left

By Peter Valdes-Dapena, CNNi