Διχασμένη η Ευρώπη για τις κυρώσεις στο Ισραήλ: Ο αντίκτυπος και η στάση – «κλειδί» της Γερμανίας

Στις ανακοινώσεις της Κομισιόν για τις κυρώσεις σε βάρος του Ισραήλ, είναι στραμμένα σήμερα, Τετάρτη (17.09.25) τα βλέμματα, ενώ η Γάζα «φλέγεται», με το σχέδιο του Μπενιαμίν Νετανιάχου για την ολοκληρωτική κατάληψή της να βρίσκεται σε πλήρη εξέλιξη. 

Οι ανακοινώσεις έρχονται, 24 ώρες αφότου επιτροπή του ΟΗΕ κατέληξε στο συμπέρασμα ότι το Ισραήλ διαπράττει «γενοκτονία» στη Γάζα.

Η πρόεδρος της Κομισιόν Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν δέχεται πιέσεις τις τελευταίες εβδομάδες να υιοθετήσει αυστηρότερη γραμμή κατά της κυβέρνησης του Μπενιαμίν Νετανιάχου, καθώς η ανθρωπιστική κρίση στη Γάζα επιδεινώνεται.

Σύμφωνα με την επικεφαλής της διπλωματίας της ΕΕ Κάγια Κάλλας, το νέο πακέτο κυρώσεων θα προβλέπει την επιβολή δασμών σε περισσότερο από το ένα τρίτο του εμπορίου του Ισραήλ με την ΕΕ, το οποίο ανήλθε σε 42,6 δισεκατομμύρια ευρώ πέρυσι.

Στα χαρτιά, ο αντίκτυπος θα ήταν σημαντικός, καθώς η ΕΕ είναι ο μεγαλύτερος εμπορικός εταίρος του Ισραήλ. «Σίγουρα αυτό το βήμα θα έχει υψηλό κόστος για το Ισραήλ», δήλωσε η Κάλλας σε συνέντευξή της στο Euronews, χθες Τρίτη 16/09.

Αλλά στην πραγματικότητα, η πρόταση δεν έχει σχεδόν καμία πιθανότητα να κερδίσει αρκετή υποστήριξη από τις ευρωπαϊκές κυβερνήσεις, ώστε να εφαρμοστεί για μικρό χρονικό διάστημα ή ίσως και ποτέ, όπως λέει το POLITICO.

Κυρώσεις – «χάδι»

Το ιστορικό δράσης της ΕΕ ενάντια σε αυτό που οι ηγέτες της έχουν καταδικάσει ως λιμό που επιβάλλει το Ισραήλ στους αμάχους της Λωρίδας της Γάζας, ήταν ένα ιστορικό δράσεων που υπονομεύτηκαν αμέσως από την αδύναμη εφαρμογή τους.

Έχουν περάσει 51 ημέρες από τότε που η Κομισιόν πρότεινε αυτό που τότε θεωρούνταν η ηπιότερη δυνατή τιμωρία κατά του Ισραήλ σε ένδειξη διαμαρτυρίας για τον μαζικό λιμό σε βάρος των Παλαιστινίων: την αναστολή τμημάτων του προγράμματος ερευνητικής συνεργασίας «Horizon». Αλλά ούτε καν αυτή η περιορισμένη πρόταση ξεπέρασε το στάδιο της συζήτησης.

Όπως αναφέρει το Politico, παρά το γεγονός ότι ολοένα και περισσότερες κυβερνήσεις έχουν λάβει μέτρα, επιβάλλοντας κυρώσεις σε Ισραηλινούς υπουργούς και δεσμευόμενες να αναγνωρίσουν παλαιστινιακό κράτος, η ΕΕ στο σύνολό της παραμένει απελπιστικά διχασμένη.

Όπως παραδέχτηκε η ίδια η φον ντερ Λάιεν την περασμένη εβδομάδα, «χωρίς πλειοψηφία, κολλάει. Πρέπει να το ξεπεράσουμε αυτό. Δεν έχουμε την πολυτέλεια να παραλύσουμε. Η αδυναμία της Ευρώπης να συμφωνήσει είναι οδυνηρή», είπε.

Το γερμανικό «μπλοκ»

Ο Φρίντριχ Μερτς, ο νέος ηγέτης της Γερμανίας, ο οποίος προέρχεται από την ίδια συντηρητική πολιτική οικογένεια με την φον ντερ Λάιεν, έχει ασκήσει ολοένα και πιο έντονη κριτική στην κυβέρνηση Νετανιάχου από τότε που ανέλαβε τα καθήκοντά του ως καγκελάριος στο Βερολίνο τον Φεβρουάριο. Τον περασμένο μήνα απαγόρευσε την εξαγωγή όλων των γερμανικών όπλων που θα μπορούσαν να χρησιμοποιηθούν από το Ισραήλ στη Γάζα.

Αλλά αυτό πυροδότησε αμέσως μία εσωκομματική αντίδραση. Τώρα, κανείς στις Βρυξέλλες δεν πιστεύει ότι ο Μερτς πρόκειται να υποχωρήσει και να υποστηρίξει τα σχέδια της φον ντερ Λάιεν να αναστείλει την εμπορική συμφωνία της ΕΕ με το Ισραήλ, ακόμη και αν κάποιοι πιστεύουν ότι η Γερμανία και άλλοι θα υποστηρίξουν πιο αυστηρές κυρώσεις κατά του Ισραήλ.

Σύμφωνα με το Politico, χωρίς την υποστήριξη της Γερμανίας, οι εμπορικές κυρώσεις δεν θα έχουν την υποστήριξη της ειδικής πλειοψηφίας των χωρών της ΕΕ που χρειάζονται για να θεσπιστούν. Οι επίσημες κυρώσεις κατά των Ισραηλινών υπουργών θα είναι ακόμη πιο δύσκολες, καθώς αυτά τα μέτρα απαιτούν την ομόφωνη υποστήριξη και των 27 κυβερνήσεων της ΕΕ για να περάσουν.

Για τον Μερτς, ο χειρισμός του ισραηλινού ζητήματος είναι εξαιρετικά δύσκολος. Το Ολοκαύτωμα ρίχνει μια βαριά σκιά πάνω στη γερμανική πολιτική.

«Στην πολιτική και την κοινωνία, έχουμε κάνει τα στραβά μάτια για πολύ καιρό στο γεγονός ότι ένας σημαντικός αριθμός ανθρώπων που έχουν έρθει στη Γερμανία τις τελευταίες δεκαετίες κοινωνικοποιήθηκαν σε χώρες προέλευσης όπου ο αντισημιτισμός είναι ουσιαστικά κρατικό δόγμα, όπου το μίσος για το Ισραήλ διδάσκεται ακόμη και στα παιδιά», δήλωσε.

Οι χώρες που δεν αναλαμβάνουν δράση για να σταματήσουν τη γενοκτονία στη Γάζα μπορούν ενδεχομένως να θεωρηθούν συνένοχες βάσει της Σύμβασης για την Πρόληψη και την Τιμωρία του Εγκλήματος της Γενοκτονίας, μία διεθνή συνθήκη που υιοθετήθηκε από τα Ηνωμένα Έθνη στις 9 Δεκεμβρίου 1948, γεγονός που – θεωρητικά – θα μπορούσε να λειτουργήσει ως μοχλός πίεσης προκειμένου περισσότερες ευρωπαϊκές κυβερνήσεις να υποστηρίξουν τα σχέδια κυρώσεων της ΕΕ.

Η Γερμανία δεν είναι η μόνη. Διπλωμάτες της ΕΕ σημείωσαν ότι αρκετές άλλες χώρες, όπως η Ιταλία, η Πολωνία, η Ουγγαρία και η Αυστρία, αρνήθηκαν επίσης να υποστηρίξουν μέτρα τιμωρίας του Ισραήλ.

Ωστόσο, για τον Μερτς, οι εσωτερικοί παράγοντες είναι πιθανό να καταστήσουν αδύνατο για την κυβέρνησή του να υποστηρίξει ότι το Ισραήλ διαπράττει γενοκτονία στη Γάζα, πόσο μάλλον να λάβει συγκεκριμένα μέτρα για τον περιορισμό του εμπορίου Ισραήλ-ΕΕ.

Η Κάτια Χόγιερ, Γερμανο-Βρετανή ακαδημαϊκός και συγγραφέας του βιβλίου «Πέρα από το Τείχος», δήλωσε: «Το CDU/CSU αποτελεί εδώ και καιρό το σπίτι όσων υποστηρίζουν ένθερμα το Ισραήλ. Για πολλούς, αυτό αποτελεί αναπόσπαστο κομμάτι της ψυχής του κόμματος. Ήδη τελεί υπό πίεση για διάφορες υποσχέσεις που δεν τήρησε και αντιμετωπίζει την απογοήτευση συντηρητικών σε μια σειρά από ζητήματα, και δεν ξέρω αν ο Μερτς θα καταφέρει να βγει αλώβητος από μια αλλαγή πολιτικής σε αυτόν τον τομέα».

Όσο για την φον ντερ Λάιεν, ο φόβος για «παράλυση της Ευρώπης» είναι πολύ πιθανό να συνεχιστεί.