Επιμέλεια: Γιάννης Παναγιωτακόπουλος
Αν ο 20ός αιώνας στιγματίστηκε από το κάπνισμα ως κύρια αιτία εμφάνισης καρκίνου, οι επιστήμονες προειδοποιούν ότι ο 21ος μπορεί να καταγραφεί ως η εποχή όπου τα υπερεπεξεργασμένα τρόφιμα αναδείχθηκαν σε αντίστοιχο παράγοντα κινδύνου.
Η καθηγήτρια Παγκόσμιας Δημόσιας Υγείας του Πανεπιστημίου του Εδιμβούργου, Devi Sridhar, εξηγεί ότι ο καρκίνος θεωρούνταν κάποτε «ασθένεια της γήρανσης», πλήττοντας κυρίως άτομα άνω των 60 ή 70 ετών. Ωστόσο, τα τελευταία χρόνια το προφίλ των ασθενών αλλάζει, καθώς ολοένα και περισσότεροι νέοι κάτω των 50 ετών διαγιγνώσκονται με διάφορες μορφές καρκίνου – ιδίως του παχέος εντέρου.
Παρότι η βελτίωση των εξετάσεων και της έγκαιρης διάγνωσης παίζει ρόλο, οι ειδικοί συμφωνούν ότι η αύξηση δεν μπορεί να αποδοθεί μόνο σε αυτά. Στην Αγγλία, για παράδειγμα, το πρόγραμμα προληπτικού ελέγχου για καρκίνο του εντέρου αφορά πολίτες 50-74 ετών, αφήνοντας τους νεότερους εκτός, με αποτέλεσμα πολλοί να εντοπίζονται σε προχωρημένο στάδιο της νόσου.
Οι γενετικοί παράγοντες αποκλείονται σε μεγάλο βαθμό, καθώς περίπου το 75% των περιστατικών αφορά άτομα χωρίς οικογενειακό ιστορικό. Έτσι, η επιστημονική έρευνα στρέφεται σε περιβαλλοντικές αιτίες, και ιδιαίτερα στη ραγδαία αύξηση της κατανάλωσης υπερεπεξεργασμένων τροφίμων τις τελευταίες δεκαετίες.
Πρόσφατη μελέτη που δημοσιεύτηκε στο Nature Reviews Endocrinology (2025) επισημαίνει τον ισχυρό συσχετισμό ανάμεσα στην υπερκατανάλωση τέτοιων προϊόντων – όπως έτοιμα γεύματα, σνακ, ζαχαρούχα δημητριακά, αναψυκτικά και επεξεργασμένα κρέατα – και την αυξημένη συχνότητα εμφάνισης καρκίνου του παχέος εντέρου. Σήμερα, τα υπερεπεξεργασμένα τρόφιμα αποτελούν πάνω από το 50% της καθημερινής διατροφής σε χώρες όπως το Ηνωμένο Βασίλειο και οι Ηνωμένες Πολιτείες.
Η αύξηση των περιστατικών είναι εντυπωσιακή: από 94.700 νέες διαγνώσεις το 1990, οι αριθμοί ξεπέρασαν τις 225.000 το 2019. Σε νεαρότερες ηλικίες, ο ρυθμός ανόδου είναι ακόμη ταχύτερος – σχεδόν 8% ετησίως για άτομα 20-29 ετών, σύμφωνα με ευρωπαϊκές μελέτες.
Τα δεδομένα από το British Medical Journal επιβεβαιώνουν τη συσχέτιση: άνδρες που κατανάλωναν σε καθημερινή βάση υπερεπεξεργασμένα τρόφιμα εμφάνιζαν 29% υψηλότερο κίνδυνο καρκίνου του παχέος εντέρου, ανεξάρτητα από το βάρος ή τις γενικότερες διατροφικές τους συνήθειες. Αυτό υποδηλώνει ότι η βλαβερή τους επίδραση δεν συνδέεται αποκλειστικά με την παχυσαρκία.
Οι επιστήμονες εντοπίζουν πιθανούς μηχανισμούς: η χρόνια φλεγμονή, η διαταραχή της ινσουλίνης και οι αλλοιώσεις στο μικροβίωμα του εντέρου φαίνεται να ενισχύουν την καρκινογένεση. Παράλληλα, πρόσθετα όπως γαλακτωματοποιητές και τεχνητά γλυκαντικά, σε πειράματα με ζώα, προκάλεσαν εντερικές φλεγμονές και ανάπτυξη όγκων.
Η επιστήμη βρίσκεται ακόμη σε εξέλιξη, αλλά η κατεύθυνση είναι σαφής: τα υπερεπεξεργασμένα τρόφιμα μπορεί να είναι για τον 21ο αιώνα ό,τι ήταν το κάπνισμα για τον 20ό. Οι ερευνητές ήδη μιλούν για μια νέα εποχή στην πρόληψη του καρκίνου, όπου η διατροφή θα παίζει πρωταγωνιστικό ρόλο.
Ίσως η πιο πρακτική συμβουλή προς το παρόν είναι απλή: λιγότερα βιομηχανικά τρόφιμα, περισσότερα φυσικά. Και, σύμφωνα με πρόσφατη μελέτη του 2025, η τακτική κατανάλωση γιαουρτιού φαίνεται να μειώνει σημαντικά τον κίνδυνο εμφάνισης καρκίνου του παχέος εντέρου – μια μικρή, αλλά σημαντική υπενθύμιση ότι η πρόληψη μπορεί να ξεκινήσει… από το πιάτο μας.
Πηγή: Guardian
Αυτό το άρθρο δημοσιεύτηκε εδώ!
Με το WordPress Automatic Plugin από την codecanyon
Πλέον στην ιστοσελίδα μας δημοσιεύονται αυτόματα άρθρα μέσω «RSS feeds».
Από όποια σελίδα μας τα προσφέρει!
Δεν φέρουμε καμιά απολύτως ευθύνη για το περιεχόμενο.
Αν πιστεύεται πως αυτό το άρθρο πρέπει να διαγραφεί μην διστάσετε να μας βρείτε στα social media.
