Η μυστηριώδης σιδερένια στήλη στην Ινδία που δεν έχει σκουριάσει εδώ και 1.600 χρόνια

Μπορεί μια σιδερένια κατασκευή να σταθεί όρθια για 1.600 χρόνια χωρίς να σκουριάσει, παρά το γεγονός ότι είναι εκτεθειμένη στα στοιχεία της φύσης; Κάτι τέτοιο μοιάζει απίθανο, λαμβάνοντας υπόψη την έλλειψη τεχνολογίας την εποχή της κατασκευής της.

Ωστόσο, μέσα στο συγκρότημα Qutb Minar του Νέου Δελχί, ένα σύνολο ιστορικών μνημείων και κτηρίων που χτίστηκε στις αρχές του 13ου αιώνα και αποτελεί μνημείο Παγκόσμιας Κληρονομιάς της UNESCO, μια μυστηριώδης σιδερένια στήλη παραμένει αναλλοίωτη στο χρόνο.

Οι επισκέπτες στην αυλή του τζαμιού Quwwat-ul-Islam θα εντοπίσουν αμέσως την επιβλητική στήλη ύψους 7,2 μέτρων και βάρους έξι τόνων, η οποία είναι ακόμη παλαιότερη από το υπόλοιπο συγκρότημα.

Είναι αξιοσημείωτο ότι η στήλη είναι σήμερα τόσο άψογη όσο την ημέρα που σφυρηλατήθηκε, αψηφώντας τόσο το πέρασμα των αιώνων όσο και τις περιβαλλοντικές αντιξοότητες, συμπεριλαμβανομένων των έντονων θερμοκρασιών της ινδικής πρωτεύουσας και της αυξανόμενης ρύπανσης. Χρονολογείται από τον 5ο αιώνα και η αξιοσημείωτη ανθεκτικότητά της εξακολουθεί να γοητεύει τους ταξιδιώτες.

Γιατί δεν έχει σκουριάσει;

Συνήθως, οι κατασκευές από σίδηρο και κράματα σιδήρου που εκτίθενται στον αέρα ή την υγρασία οξειδώνονται με την πάροδο του χρόνου και καλύπτονται από σκουριά – εκτός αν προστατεύονται, όπως ο Πύργος του Άιφελ, από στρώματα ειδικής βαφής. Επιστήμονες τόσο στην Ινδία όσο και στο εξωτερικό άρχισαν να μελετούν τη σιδερένια στήλη στο Δελχί το 1912, προσπαθώντας να καταλάβουν γιατί δεν είχε διαβρωθεί.

Μόλις το 2003 οι ειδικοί του Ινδικού Ινστιτούτου Τεχνολογίας στην Κανπούρ έλυσαν το μυστήριο, αποκαλύπτοντας την απάντηση στο περιοδικό Current Science.

Διαπίστωσαν ότι η στήλη, που είναι κατασκευασμένη κυρίως από σφυρήλατο σίδηρο, έχει υψηλή περιεκτικότητα σε φώσφορο (περίπου 1%) και στερείται θείου και μαγνησίου, σε αντίθεση με τον σύγχρονο σίδηρο. Επιπλέον, οι αρχαίοι τεχνίτες χρησιμοποιούσαν μια τεχνική που ονομάζεται «συγκόλληση μέσω σφυρηλάτησης».

Αυτό σημαίνει ότι θέρμαιναν και σφυρηλατούσαν τον σίδηρο, διατηρώντας ανέπαφη την υψηλή περιεκτικότητα σε φώσφορο, μια μέθοδος ασυνήθιστη στις σύγχρονες πρακτικές.

Ο αρχαιομεταλλουργός R. Balasubramaniam, συγγραφέας της συγκεκριμένης μελέτης, είχε δηλώσει ότι αυτή η αντισυμβατική προσέγγιση συνέβαλε στη διαρκή αντοχή της στήλης. Στην επιφάνειά της βρέθηκε επίσης ένα λεπτό στρώμα «μιζαβίτη», μια ένωση σιδήρου, οξυγόνου και υδρογόνου, η οποία σχηματίζεται καταλυτικά από την παρουσία υψηλού φωσφόρου στον σίδηρο και την απουσία ασβέστη, ενισχύοντας περαιτέρω την ανθεκτικότητα της στήλης.

Η ανθεκτικότητά της αποδεικνύεται επίσης από ιστορικές αναφορές, συμπεριλαμβανομένου ενός περιστατικού τον 18ο αιώνα, όταν μια μπάλα κανονιού που εκτοξεύθηκε προς τη στήλη δεν κατάφερε να τη σπάσει.

Σήμερα, η στήλη χρησιμεύει ως έμβλημα επιστημονικών οργανισμών όπως το Εθνικό Εργαστήριο Μεταλλουργίας και το Ινστιτούτο Μετάλλων της Ινδίας.

Χρήσιμες γνώσεις

Ο αρχιτέκτονας συντήρησης και ειδικός σε θέματα πολιτιστικής κληρονομιάς, Pragya Nagar, βρίσκει αξιοσημείωτη τη διατήρηση της στήλης μέσα στο συγκρότημα, παρά την κατεδάφιση και την ανοικοδόμηση του περιβάλλοντα χώρου με την πάροδο των ετών.

«Αν όντως εξετάσουμε την τεχνική που χρησιμοποιήθηκε για τη δημιουργία της στήλης από μια νέα οπτική γωνία, πέρα από την απλή αναγνώριση της αρχαίας προέλευσής της, μπορεί να ανακαλύψουμε τρόπους αξιοποίησης παρόμοιων μεθόδων για την ανάπτυξη βιώσιμων εναλλακτικών υλικών, λαμβάνοντας υπόψη την περιβαλλοντική βλάβη που συνδέεται με διαδικασίες όπως η εξόρυξη μετάλλων», λέει στο CNNi.

«Είναι επιτακτική ανάγκη να δούμε τα λείψανα και τα μνημεία όχι μόνο ως κάτι που πρέπει να συντηρείται και να θαυμάζεται, αλλά και ως αποθήκες παραδοσιακής γνώσης και αυτόχθονων πρακτικών. Αυτή η ολιστική προσέγγιση έχει τη δυνατότητα να ανοίξει το δρόμο προς ένα πιο βιώσιμο μέλλον», καταλήγει.

Με πληροφορίες από: This mysterious iron pillar in India has been exposed to the elements for over 1,600 years. So why hasn’t it ever rusted? by Poonam Binayak, CNN