Η υπογραφή της Συνθήκης του Λονδίνου (1959) για την ανεξαρτησία της Κύπρου

Στα τέλη της δεκαετίας του 1950, κορυφώθηκε ο αντιαποικιακός αγώνας των
Ελληνοκυπρίων κατά της βρετανικής κυριαρχίας στο νησί. Στο πλαίσιο της
απεμπλοκής της Βρετανίας, κύριος στόχος ήταν η εξάλειψη της κυπριακής
διένεξης που υπέσκαπτε τη σταθερότητα της δυτικής συμμαχίας, με σκοπός
την εξασφάλιση της δυνατότητας στρατιωτικής αξιοποίησης της Κύπρου.

Παράλληλα, κρίθηκε αναγκαία η αποφυγή της ένωσης και της διχοτόμησης.
Προοδευτικά, άρχισε να κερδίζει έδαφος μεταξύ των δυτικών δυνάμεων
(κυρίως των ΗΠΑ και της Βρετανίας) η προοπτική της ίδρυσης ανεξάρτητου
κυπριακού κράτους.

Η λύση αυτή άρχισε να προωθείται σε διπλωματικό επίπεδο στο εσωτερικό
της ευρωατλαντικής συμμαχίας. Εξαρχής, κατέστη φανερό ότι οι
Τουρκοκύπριοι θα είχαν προνομιακή μεταχείριση και η Βρετανία θα
διατηρούσε στρατιωτικές βάσεις στο νησί. Υπό την πίεση των γεγονότων και
με την απειλή της διχοτόμησης, οι δυτικές δυνάμεις εκπόνησαν το σχέδιο
που έγινε αποδεκτό από Ελλάδα και Τουρκία.

Ο τελικός συμβιβασμός επιτεύχθηκε και αποτυπώθηκε στις συμφωνίες Ζυρίχης
– Λονδίνου κατά τις συναντήσεις των δύο πρωθυπουργών, Κωνσταντίνου
Καραμανλή και Αντνάν Μεντερές, τον Φεβρουάριο του 1959 και
προσυπογράφηκε από τη Βρετανία. Προέβλεπε την δημιουργία της ανεξάρτητης
Κύπρου, δυνάμει του Συντάγματος της Κυπριακής Δημοκρατίας.

Η συμφωνία παρείχε στην πραγματικότητα μία περιορισμένη μορφή
ανεξαρτησίας, η οποία απείχε πολύ από τις ελπίδες και τα οράματα του
ελληνισμού. Η κυπριακή πλευρά, υπό τις έντονες διεθνείς και ελλαδικές
πιέσεις, δέχθηκε να επικυρώσει την αρχική συμφωνία την 19 Φεβρουαρίου
1959, στο Λονδίνο, παρά το γεγονός ότι αυτή δεν ικανοποιούσε στο
ελάχιστο το αίτημα της αυτοδιάθεσης των Ελληνοκυπρίων.